2016 Ano internacional dos legumes

Antes de pechar o ano, gustaríame recodarvos que este 2016 foi proclamado pola Organización das Nacións Unidas para a Alimentación e a Agricultura (FAO) como o "Ano Internacional dos legumes".


Qué son os legumes? 
 Son un tipo de cultivo anual que produce entre un e doce grans ou sementes de tamaño, forma e cor variable dentro dunha vaina. Exemplos de legumes son as lentellas, os guisantes, as fabas, as xudías, os garabanzos...

Cáles son os obxectivos da FAO?

1. Sensibilización do importante papel das leguminosas na produción sostible de alimentos, así como a súa contribución á seguridade alimentaria e á nutrición. 
2.  Promover o valor e o uso de leguminosas no sistema alimentario, ademais dos seus beneficios para a fertilidade do solo e para a loita contra o cambio climático. 
3. Fomentar  unha maior produción de hortalizas, incentivar a investigación e afrontar os retos do comercio de vexetais.

Cáles son os beneficios dos legumes?

1. Axudan a reducir o colesterol e a hipertensión e son baixos en grasa; polo que disminúe o risco de padecer enfermidades cardiovasculares e obesidade.
2. Presentan vitaminas C e E que axudan a fortalecer os ósos e o sistema inmune.
3. Diminúen o risco de padecer cáncer.
4. Axudan a fixar nitróxeno, un elemento necesario para o crecemento das plantas.
5. Melloran a estructura do chan gracias á penetración das súas raíces
6. As súas flores atraen a gran cantidade de insectos polinizadores.

• Para rematar, deixovos un link con consellos que podedes poñer en práctica para que os máis cativos da casa (e os non tan cativos) consuman legumes con maior frecuencia: http://www.fao.org/pulses-2016/news/news-detail/es/c/385389/

Semana da Ciencia (3º Primaria)

Como ben expuxen nunha entrada anterior, estas últimas semanas de Decembro estanse a celebrar no colexio unhas xornadas sobre ciencia, encamiñadas a que os máis pequenos den os seus primeiros pasos no mundo da ciencia e comecen a experimentar por sí mesmos. Con este motivo, decidiuse realizar, nas horas destinadas a horto escolar, unha serie de experimentos.
En 3º de Primaria fixéronse dous experimentos, sinxelos pero abraiantes, para que o seu primeiro contacto coa ciencia os atraia a seguir experimentando. O primeiro titúlase Volcán de escuma, que gustou moito; o segundo, Lámpadas de lava, un experimento que poden realizar nas súas casas para sorprender ó resto da familia.

Aquí vos deixo os vídeos dos experimentos explicándoos paso a paso.

Bo Nadal!!

Semana da Ciencia (5ºPrimaria)

Boas tardes!
Estas últimas semanas de Decembro estanse a celebrar no colexio unhas xornadas sobre ciencia encamiñadas a que os máis pequenos experimenten por sí mesmos e den os seus primeiros pasos no mundo da ciencia e do coñecemto científico.  Así, decidiuse realizar, nas horas destinadas a horto escolar, unha serie de experimentos que siguen esta finalidade.
En 5º de Primaria, interesábanos que o alumnado coñecese a forma de proceder en ciencia, into é, realizando preguntas e chegando a conclusións a partir de experimentación. Deste xeito, realizouse unha práctica cuxa principal pregunta a responder era: Por qué cambian de cor as follas en Outono?
Para que desen coa solución, dividíruse o alumnado en 3 grupos mixtos e a cada grupo cedéronselle unha folla de cada cor: verde, amarela e vermella.
Con estas follas o alumnado debería aplicar a técnica de cromatografía, isto é, de separación dos pigmentos contidos nas mesmas a partir da adsorción da fase líquida (resultante de esmagar as follas nun morteiro con alcohol) a unha fase sólida (papel de filtro).
Por último, e á luz dos resultados, foise guiando ó alumnado con distintas preguntas (Qué cores observas no papel de filtro en cada unha das follas? Por qué cores van pasando as follas no Outono? Que condicións hai en Outono diferente das de verán?) ata que derán ca resposta.

Eles rematárono decubrindo... Tí aínda non?

Ampliación do estanque

Aproveitando estes inusuais días outonais de sol e ceos despexados, baixamos ó horto para continuar cun dos proxectos comezados o ano pasado: a creación e ampliación dun estanque artificial. Con este propósito, o alumnado de 5º e 3º de Primaria enfundouse nas súas catiuscas e comezaron a cavar tanto ó ancho como en profundidade. Estes non pararon nin para descanasar!!
Agora o estanque está collendo forma, e xa se está discurrindo a mellor maneira de impermeabilizar o fondo así como as distintas especies vexetais que formarán parte deste ecosistema acuático.

Un estanque trae moitos beneficios para o horto, pois nel críase fauna que actúa eficazmente contra as pragas que se desenvolven con frecuencia nos froitos e verduras. Ademais, é unha boa forma de que o alumnado comprenda os compoñentes e as diversas interaccións que ocorren nun ecosistema natural.

Déixovos aquí un enlace onde se comentan tódolos beneficios de ter un estanque no horto e un vídeo dos nosos cativo traballando:
http://nenolabrego.blogspot.com.es/2014/02/beneficios-de-tener-un-estanque-en.html

Transplante das plántulas

Continuamos co proxecto "enverdecer o colexio". Estes días o alumnado de 2º de Primaria e  o alumnado de 3º de 5º de Primaria, baixou ó horto para realizar a actividade de transplante das hortalizas sementadas fai unhas semanas. Estas plantas mantivéronas nas súas clases durante 3 ou 4 semanas e os alumnos e alumnas de cada clase déronlle os coidados necesarios e observaron como medraban e cambiaban de forma.
Como xa alcanzaran un tamaño axeitado, baixamos ó horto para realizar a actividade de transplante. As diversas hortalizas transplantáronse nos invernadoiros, que lle darán acubillo e unha temperatura favorable para o seu correcto desenvolvemento. Poderemos comer todo o que plantaron os nosos pequenos horticultores?

Construción de invernadoiros

Estas semanas estivemos traballando como tolos! Para que as plantas resistan ás duras condicións ambientais do inverno, é necesario a construcción de invernadoiros, que manteñan as plantas en condicións de temperatura favorable para o seu crecemento e que as resgarden dos fortes ventos e das xeadas.Por este motivo, estas semanas estivemos construindo dous invernadoiros distintos, reutilizando materiais gardados no alprendre.

Para un dos invernadoiros utilizamos aros de hula-hoop rotos, que introducimos na terra escavando a unha profundidade duns 50 cm. Posteriormente, colocamos unha malla antiherbas, para evitar o crecemento de plantas non desexadas e despois unimos os aros con talos de bambú e cinta americana. Por último, cubrimos o invernadoiro dun plástico transparente (que permite o paso de luz solar pero dificulta a súa saída, provocando así o aumento de temperatura na zona interior).

 

O outro invernadoiro construímolo reutilizando botellas de auga de 1,5 L. Deste modo os alumnos e alumnas aprenden unha forma de reutilizar un dos residuos máis abundantes e contaminantes do planteta: O plástico. En primeiro lugar, constrúimos torres de tres botellas, cortando o cu de dúas botellas e xuntándoas entre sí e con unha terceira (sen cortar). Para a unión das botellas utilizamos  cinta americana. Posteriormente, estas torres utilízanse como paredes do invernadoiro, cravando antes ramas de bambú no chan e introducindo as torres unha a unha. Para darlle unha maior suxeición, únense todas as botellas con cordel ou arame. Neste caso construímos tres paredes de botellas, e deixamos un lado do invernadoiro libre. Este lado será cuberto cun plástico de invernadoiro, ó que se colocará unha rama de bambú no seu extremo para que actúe a modo de curtina.

Porta restaurada

Xa temos a nosa porta completamente restaurada! Deixovos dúas fotos, do antes e do despois para que comparedes por vós mesmos. Eu creo que os resultados son espectaculares. Vós que pensades?

 

Restauración da porta: Fase final

Lixando a porta para que quede uniforme

Unha vez seca a masilla, a porta líxase usando unha lixadora eléctrica ou manual e depois dáselle unha capa de imprimación (usando Xilamon). Esta capa asegura unha maior resistencia da porta á choiva e á humidade, moi necesario aquí en Galicia durante os meses outonais e invernais.

Geli botando a capa de imprimación

 Cando a capa de xilamon esté seca (1 ou 2 días) procédese a pintar. Neste caso nós utilizamos unha pintura lila especial para madeira, tamén resistente á humidade, que engadirá ó alpendre o toque de alegría que necesita. Ademais, temos pensado realizar debuxos de margaridas na porta a partir de plantillas, para que o lugar quede máis florido.

Plantación de bulbos con infantil

Hoxe estivemos plantando cos máis pequenos! Desta vez, en lugar de hortalizas, plantamos bulbos de seis tipos distintos de plantas con flor: azafrán, fresias, crocus, narcisos, tulipáns e iris. Así, inclúse este curso no proxecto "Enverdecer o colexio". 

A actividade en cuestión definiuse baixo o nome de “O xardín dos sentidos”, pois preténdese facer unha integración do proceso de plantación con cada un dos cinco sentidos: O tacto coa manipulación de terra, sementes, etc., a vista coa observación do proceso de crecemento da planta e dos insectos que habitan na terra, o olfato co recendo das flores, o gusto coa alimentación dos froitos que dean e o oído mediante a escoita do polinización das abellas. 

Nesta actividade tamén intervén o alumnado de 2º da ESO, pois están encargados de construír unha estrutura vertical con maceteiros na que se poidan depositar as diversas plantas. Para este fin destinaranse diversas horas da asignatura de Tecnoloxía. Esta estrutura fai uso duns tubos de pvc que estaban almacenados no alpendre, favorecéndo así á súa reciclaxe. En espera a que as alumnas e alumnos de tecnoloxía rematen coa fabricación do xardín vertical, os bulbos foron colocados pallets en testos individuais.

Cabazas do Samaín

Vai a ser Samaín nuns días, e como tal é propio tallar cabazas das formas máis orixinais e terroríficas que te poidas imaxinar. O colexio Compañía de María realiza unha actividade que implica a pais e a alumnos, consistente nun concurso de cabazas. Neste concurso, os pais e os alumnos que queiran participar deben tallar cabazas nos seus fogares e levalas á clase. Posteriormente realízase unha voración por clase e gañan as mellores, que son expostas nun terrorífico expositor xunto a entrada. O certo é que os deseños son impresionantes!

Porén, as cabazas son froitos, e como tales, estas terminan podrecendo co paso do tempo. Tras unha semana expostas, a maioría das cabazas colleron mofos e comezaron a macerar. Co fin de aproveitalas e darlle unha segunda utilidade, escolléronse aquelas cabazas deterioradas menos pintadas e usáronse para facer compost, retirando os elementos de metal e plástico. Aquí non se desaproveita nada!


Se queres un consello para que as cabazas duren máis tempo sen podrecer, podedes utilizar o seguinte truco: unha vez baleiredes o interior das mesmas (carne e sementes), probade a introducilas nunha tina con 4 litros de auga e unha culleriña de lixivia. Unha vez a cabaza este empapada ca mistura retirádea da auga e secádea ben. A auga fortalecerá as paredes e a lixivia axudará como antibacteriano e antifúngico, polo que se manterán en perfecto estado durante máis tempo. Espero que vos sexa útil! 

Proxecto enverdecer o colexio

Estes días demos comezo ó proxecto "Enverdecer o colexio", que pretende implicar a toda a comunidade educativa na plantación e na creación de espazos verdes dentro do colexio. Neste proxecto cobran grade importancia os alumnos e alumnas, pois un dos principais obxectivos é educar no coidado da natureza e na concienciación da importancia do medio natural para o ser humano. Así, o alumnado de 2º de Primaria, xunto cos seus profesores, realizou unha actividade de plantación de distintas especies vexetais: espinaca, lentella, chícharo e cenoria. A plantación realizouse por parellas, e cada parella será responsable do coidado da planta até que esta alcance un tamaño axeitado para ser transplantada no horto escolar, incluíndo a este curso nas actividades de horto.

Observación de estucturas das plantas

Como medio de reforzo e apoio da asignatura de Ciencias Naturais, utilizamos a clase do horto para a visualización en directo e baixo lupa de distintas partes dos vexetais, tales como soros dos fentos, os esporófitos dos musgos, as partes da flor (pétalos, sépalos, estames e carpelo) ou as distintas formas de reproducción asexual (tubérculos, bulbos e estoloóns). Deste xeito conseguiuse unha mellor apreciación visual dos contidos vistos no libro de texto e un aprendizaxe máis significativo.  Ademais o alumnado abraiouse co uso da lupa e disfrutou enormemente da clase.

Partes das plantas que vimos na clase

Alumnos e alumnas usando a lupa

Compost e plantación dos sementeiros.

Nesta semana comezamos coa realización do compost que nos servirá para a plantación de primavera. O compost é o resultado dun proceso controlado de descomposición de materiais orgánicos debido á actividade de alimentación de diferentes organismos (bacterias, fungos, miñocas, ácaros, insectos, etc.) en presencia de osíxeno.  Este abono orgánico constrúese con  desperdicios orgánicos, residuos de colleitas, follas secas, ramas ou palla, papel e esterco dos animais da granxa (aves, cabalos, vacas, ovellas...).

Para a realización do compost hai que botar os materiais formando capas, e os distintos animais descompoñedores encárganse de transformalo en varios meses en hummus da mellor calidade (de 3 a 6 meses). No seguinte enlace explícase con detalle tódolos pasos a seguir para a realización de compost caseiro, así como os coidados necesarios e os materias que se poden usar: http://huertodeurbano.com/consejos-mr-urbano/como-hacer-compost/.  O compost é moi beneficioso en varios niveis, pois ademais de eliminar os residuos orgánicos do fogar, pode usarse para a plantación de hortalizas ou plantas de flor,  pechando así o ciclo da materia orgánica. 

 

  Alumnas de 3ºB recollendo ramiñas e follas secas para a preparación do compost

Ademais do compost, esta semana comezamos xa coa plantación das sementes para o horto de inverno. Para facer a actividade máis divertida deseñouse unha especie de xogo chamado "Qué estou plantando?" no que, por grupos, teñen que descubrir qué semente hai no seu semillero. Que será, será...

As semillas poden ser de catro especies diferentes (A, B, C ou D), polo que para adiviñalo, o alumnado deberá observar atentamente o crecemento das plantas e anotalo nos seus cadernos. O primeiro que descubra qué planta é gañará un fabuloso premio!!

Alumas e alumnos plantando as "sementes segredas"

Restauración da porta: Fase 2

Tras 15 días de espera ca porta empapada de gasolina e envolta en papel de film, podemos proceder á súa retirada e ó comezo da fase 2: O recubrimento con masilla plástica.

Para que a porta quede lisa e uniforme, recubríronse os múltiples buratiños e deuselle forma a diversas partes da porta xa deterioradas pola humidade. Para iso utilizamos a masilla plástica, un material que, pola súa consistencia semisólida, é doado de traballar con él e que, ó secar, adquire unha dureza considerable. Algúns dos alumnos e alumnas tiveron curiosidade polo que estaba a facer Geli e achegáronse a ela cheos de preguntas e dispostos a axudar en todo o posible. De todo se aprende nesta vida!

Unha vez aplicada a masilla, é conveniente esperar varias horas para que seque e así poder lixar sen ningún imprevisto. Ademais, mentres secaba a masilla, aproveitamos a pintar cunha pintura especial para óxido tódas aquelas partes metálicas xa oxidadas, tanto da porta como da entrada, e incluso pintamos as reixas das ventás!

 

Colleita e preparación do terreo

Unha vez vimos todo o que había no horto, comezamos cos traballos de campo para a preparación da nova plantación. Entre eles podemos destacar:

Alumnas de 5ºC retirando as sementes para conservar

- A colleita das hortalizas e aproveitamento das sementes.

Parte da colleita

 






 

- A eliminación das malas herbas e o espallado, que cubrirá o terreo impedindo que broten novas herbas non desexadas e aportará materia orgánica á parcela.

- A aireación e alisado do terreo.

O certo é que esta semana traballamos arreo para deixalo todo listo para a plantación de outono!

Restauración da porta: Fase 1

Hoxe estivo connosco Geli, preparada para comezar coa fase 1 da restauración da porta do alpendre: A eliminación das polillas. 

Como se trata dunha porta de madeira antiga é normal que albergue unha serie de diminutos amiguiños que queren facer da súa casa tan acolledora locaclización, as polillas. Isto pode observarse nos numerosos buratiños que presentaba a porta.

Antes de comezar coa restauración, primeiro é necesario eliminar toda vida existente na madeira, pois senón esta seguirase deteriorando co paso dos anos, e o traballo realizado non serviría para nada. 

Para unha eliminación correcta das polillas impregnouse ben toda a porta con gasolina e cubriuse con papel de film, co fin de impedir a entrada de osíxeno. Unha vez sellada co papel de film, é moi importante deixala así polo menos 15 días e, sobre todo, hai que ter coidado con que lle entre osíxeno neses días (cortes no papel de film ou aperturas), pois senón teríamos que volver a repetir o proceso dende o comezo.

Comezando o curso!

Comezamos a primeira semana de outubro  moitas ganas de aprender e con  moita enerxía, pero sobranos que facer!

 Por un lado, temos a horta bastante descoidada, provocada por un sobrecrecemento das malas herbas nos meses veraniegos, cuxas condicións de humidade e temperatura foron as ideais para que esto ocorrese. Porén, antes de recollelo todo, preferiuse baixar ó alumnado para a observación da plantación do ano pasado e para a explicación de conceptos novos para eles.

Por outro lado, este ano temos pensado reformar e acondicionar o alpendre escolar para dotar ó alumnado dunhas mellores instalacións, onde se poidan realizar eficientemente as tarefas destinadas á asignatura horto escolar: plantación das sementes, coidado das plantas, explicación de conceptos, etc. Na mellora das instalacións cabe destacar a organización do material do alpendre, a adquisición de novo material imprescindible para a realización das actividades da asignatura e do proxecto "enverdecer o colexio" (escardas, sachas, taladro, martelos, sustrato vexetal, etc.), e a restauración da porta principal. Para esta tarefa contamos coa axuda de Geli, a nai de dous alumnos matriculados no colexio. A restauración da porta conta con varias fases que iremos explicando a medida que se vaian realizando. 

Comezo dun novo curso: novo proxecto 2016-17

Xa deu comezo o novo curso escolar 2016/17 o pasado 12 de setembro. Xa temos tamén dentro do programa do colexio e da Asociación Solidaria para a Creación de Empleo e Formación, un novo becario, licenciado en Bioloxía e que nos vai a botar unha man no desenrolo do novo proxecto escolar de horto escolar. O seu nome é Brais.
A finais de xuño pasado elaborei en grandes liñas, o proxecto para este ano, coa nova adquisición, darémoslle forma dun xeito máis concreto en actividades e tarefas para os alumnos.Espero novas ideas, proxectos, saídas e actividades para engadir no formato elaborado en xuño.Tamén temos pensado realizar unha ecoauditoria no colexio e as familias.Xa vos irei contando nesta bitácora.

Neste mes estamos a elaborar o caderno de campo e as primeiras sesións en consenso co becario, titores e profes de Primaria (3º e 5º sobre todo, xa que teñen unha hora complementaria á semana de horto escolar) nas áreas de C.da Natureza, así como o acondicionamento e limpeza do alpendre ou cobertizo.
Na horta veremos e replantearemos as parcelas coa rotación de cultivos, e finalizar o gran invernadeiro coa colaboración co departamento de Tecnoloxía da ESO (contareivos como será o proxecto próximanente).

Actividades Xuño 2016

Entre outras moitas destacamos as seguintes e aporto algunha imaxe.
-Roteiro polas Brañas do Sar dende o colexio os tres 6º.
-Visita ás hortas veciñais de Sar e Belvís. Explicación das técnicas e cultivos dos veciños do cole.
-Elaboración de zume de limón do horto escolar e degustación despois da clase de Ed.Fisica.

-Roteiro polas Brañas do Sar